Kim jest pracownik przygraniczny?
Pracownicy przygraniczni, często nazywani również pracownikami transgranicznymi, to osoby, które wykonują pracę w jednym z państw członkowskich UE/EOG, natomiast na stale zamieszkuje na terytorium innego Państwa. Osoby te najczęściej powracają do domu codziennie – aby posiadać status pracownika przygranicznego powrót do miejsca zamieszkania powinien odbywać się co najmniej raz w tygodniu.
Jakie prawa i obowiązki posiadają pracownicy przygraniczni w Niemczech?
Praca transgraniczna wiąże się z koniecznością dokładnego zweryfikowania prawa obowiązującego w obu krajach. W teorii bowiem, pracowników przygranicznych obowiązywać będzie jednocześnie prawo zarówno polskie, jak i niemieckie – jednak przepisy te będą miały zastosowanie do różnych dziedzin życia.
Przepisy obowiązujące w kraju w którym wykonywana jest praca odnosić się będą przede wszystkim do warunków zatrudnienia a także do miejsca odprowadzania podatku dochodowego. Podatek od wynagrodzenia powinien być zatem odprowadzany oraz rozliczany w niemieckim urzędzie skarbowym. Pracowników obowiązują również przepisy niemieckie w zakresie płacy minimalnej, urlopów, premii, zwolnień lekarskich czy wypowiedzenia umowy o pracę.
Miejscem odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczno-zdrowotne również będzie kraj zatrudnienia, pracownicy mają jednak prawo do korzystania z opieki lekarskiej nie tylko w Niemczech, ale również w Polsce.
Osoby wykonujące pracę transgraniczną mają możliwość wnioskowania o zasiłek Kindergeld oraz pozostałe świadczenia rodzinne przysługujące niemieckim pracownikom. Pracownicy przygraniczni mają również prawo do ochrony w czasie ciąży i po porodzie a także do urlopu wychowawczego i przysługującego z tego tytułu wynagrodzenia.
Po roku pracy w Niemczech nabierane jest prawo do wypłaty niemieckiej emerytury – okres zatrudnienie krótszy niż 12 miesięcy zostanie wzięty pod uwagę przy obliczeniu emerytury przysługującej w miejscu zamieszkania.
W jakich sytuacjach obowiązywać będą przepisy kraju zamieszkania?
Polskie przepisy obowiązywać będą przede wszystkim w kwestii formalności związanych z pobytem (np. głównie w sytuacji, w której pracownik transgraniczny pochodzi z innego kraju niż ten w którym mieszka i wykonuje pracę), ma także zastosowanie do miejsca odprowadzania podatku od nieruchomości, czy większości pozostałych podatków (poza dochodowym).
Do wyjątkowej sytuacji dojdzie również w momencie utraty pracy – zasiłek dla bezrobotnych przysługiwać będzie w Polsce, jednak aby potwierdzić okresy zatrudnienia, należy pozyskać zaświadczenie PD U1 z niemieckiego urzędu pracy. Do obliczenia wysokości świadczenia uwzględniania jest wysokość dochodów w kraju w którym ostatnio podjęte zostało zatrudnienie.
Praca transgraniczna może wiązać z wieloma wyzwaniami, które dodatkowo nasiliły się w trakcie pandemii. Rządy Polski i Niemiec biorą je jednak pod uwagę i starają się wprowadzać ułatwienia dla pracowników przygranicznych – jednym z nich było wprowadzenie możliwości pracy zdalnej w kraju zamieszkania, bez zmiany miejsca opodatkowania dochodów, a także ułatwienia w kwestii unikania kwarantanny dla osób regularnie przekraczających granicę aby dojechać do pracy.
